Magnus

Boybands en Girlbands

Boybands en girlbands: iedereen die de jaren 90 bewust heeft meegemaakt weet dat dit decennium onlosmakelijk verbonden is met deze twee muzikale fenomenen. De hitlijsten stonden er vol mee, met als populairste aanvoerders de Backstreet Boys en de Spice Girls. Dansend en zingend, in een ‘format’ van traditioneel vijf leden, werden de harten van duizenden, soms wel miljoenen jongens en meiden gestolen.

Ontstaan van boy- en girlbands

Het is niet helemaal helder wanneer boy- en girlbands nou eigenlijk precies ontstaan zijn. Wel weten we dat girlbands er zeker eerder waren. Zelfs in de jaren 30 al had je de Andrew Sisters, die veel samen werkten met Bing Crosby. In de jaren 60 kwamen ook de mannen in groepen kijken, zoals The Beatles, hoewel je hen misschien niet meteen met de term boyband zou associëren.

Girlbands uit de nineties

In de nineties is de populariteit van zowel girl- als boybands echt van ongekend niveau. Vooral de girlbands komen dan weer helemaal terug van weggeweest. Dit hebben we te danken aan Bob Herbert en zijn zoon. Zij plaatsten in 1993 een advertentie in de krant waarin ze op zoek zijn naar een aantal meiden met zangtalent om een groep mee te vormen. Er worden vijf dames geselecteerd uit de reacties, en de Spice Girls waren geboren. Mel B, Mel C, Emma, Victoria en Geri blijken de best verkopende girlband ooit, en nog steeds staan ze bovenaan. Met hun allereerste hit Wannabe breken ze alle records en inmiddels hebben ze 45 miljoen albums en 30 miljoen singles verkocht.

Boybands uit de nineties

Maar ook de mannen zitten niet bepaald stil. Eind jaren 80 zien we in Amerika al enig succes van boybands zoals New Kids on the Block, waarna begin jaren 90 vervolgens Engeland niet achter kon blijven en in één klap Europa wist te veroveren met Take That, met onder andere Gary Barlow en de enige echte Robbie Williams. Deze jonge mannen veroverden met hits als ‘Relight My Fire’ en ‘Back for Good’.In 1996 besluit Take That uit elkaar te aan, wat een grote klap voor de vele fans wereldwijd was. Het verdriet was zelfs zo groot dat er hulplijnen moesten worden opgericht voor het verwerkingsproces van de fans.

Take That had ’the winning formula’ laten zien en de boybands in de jaren 90 kwamen van links en rechts op. Boyzone was de Ierse variant op Take That en scoorde in 1997 met Ronan Keating een grote hit met No Matter What. Ook in Amerika zitten ze niet stil. *NSYNC wordt een grote hit met Justin Timberlake, en natuurlijk waren daar de Backstreet Boys. Zij scoorden hit na hit en werden met de bandleden Nick, Brian, AJ, Kevin en Howie gezien als de beste boyband ooit.

Grunge

Grunge staat ook wel bekend als de “Seattle sound”. Het is een subcultuur en alternatief rockgenre die ontstaan is in, niet verrassend, Seattle en de nabij gelegen steden. Bij grunge worden in feite elementen van punkrock en heavy metal samengesmolten, echter zonder dat de structuur en snelheid van punk wordt geïntegreerd. Er wordt in het genre de kenmerkende sound van het vervormde elektrische gitaargeluid gebruikt, maar afhankelijk van de band wordt soms meer nadruk gelegd op het een of het ander.

Kenmerken van grunge

Grunge maakt meestal gebruik van een elektrische gitaar, basgitaar, drums en zang. In grunge kun je ook de invloeden terugvinden van indie rock bands zoals Sonic Youth. Daarnaast is een belangrijk van grunge dat de onderwerpen van de songteksten vaak introspectief en donker zijn, waarin thema’s als angst, sociale vervreemding, zelftwijfel, misbruik, verwaarlozing, verraad, psychologisch trauma en een verlangen naar vrijheid centraal staan.

Begin van de grunge

De eerste grunge beweging ontstond in het onafhankelijke platenlabel Sub Pop en de underground muziekscene van de regio rond Seattle. Op een gewiekste manier werd de stijl door de eigenaars van Sub Pop op de markt gebracht; dit deden ze door de media aan te moedigen het als “grunge” te omschrijven. Grunge werd al snel bekend als een mix van punk en metal.

De populariteit won snel terrein en rond het begin van de jaren 90 doken er ook grunge bands op in Californië. Niet lang daarna volgde andere delen van de Verenigde Staten en ook in Australië bouwden zich sterke aanhangers op en werden grote platencontracten getekend. In het begin tot het midden van de jaren 1990 was grunge vooral succesvol door releases zoals Nevermind van Nirvana met leadzanger Kurt Cobain, Pearl Jam’s Ten en Stone Temple Pilots’ Core. Alternatieve rock bleef groeien in populariteit door het succes van deze grote bands, en grunge ontpopte zich tot de populairste vorm van rockmuziek van dat moment.

Kurt Cobain

In de loop dan de nineties daalde uiteindelijk ook weer de bekendheid van grunge. Veel bands gingen uit elkaar en verdwenen een beetje naar de achtergrond. Kurt Cobain van Nirvana worstelde met een heroïneverslaving en overleed in 1994 op de veel te jonge leeftijd van 27. Grungebands hebben ondanks hun relatief korte populaire fase toch de moderne rockmuziek beïnvloed met teksten waarmee sociaal bewuste onderwerpen in de popcultuur aan het licht gebracht werden.

Hardcore

Hardcore gaat voor sommigen ook door het leven onder de naam hardcore techno, en het valt als subgenre onder de elektronische dansmuziek die zijn oorsprong vindt in het begin van de nineties, en ontsproot in het Verenigd Koninkrijk, Nederland, België en Duitsland. Deze upbeat muziekstijl onderscheidt zich met name door snellere tempo’s en een vervormde zaagtandkick (160 tot 200 BPM of meer. Ook kenmerkt het zich in de intensiteit van de kicks en de gesynthetiseerde bas, het ritme en de sfeer van de thema’s. Later in de jaren 90 brengt hardcore vervolgens weer subgenres als gabber voort.

DJ Paul Elstak

Paul Elstak, van Nederlandse bodem, was misschien wel één van de bekendste hardcore dj’s wereldwijd. In 1992 richtte hij Rotterdam Records op, dat het eerste hardcore label in Nederland werd. In 1992 werd een grote rave gehouden in Utrecht. Deze heette The Final Exam, welke leidde tot de oprichting van het label ID&T. Vervolgens werd in 1993 Thunderdome gelanceerd, die het concept van hardcore muziek al snel wist te populariseren in Europa. Dit deden ze door middel van een catalogus van CD-compilaties en evenementen. Duizenden jongeren werden hierdoor aangetrokken, en de gabberbeweging was gelanceerd.

Er werden regelmatig compilatiealbums uitgegeven, die vele artiesten een grote bekendheid in de hardcore scene hebben gegeven. Voorbeelden hiervan zijn 3 Steps Ahead, Omar Santana, Rob Gee, The Dreamteam, Neophyte en Charly Lownoise en Mental Theo in de gabber/happy hardcore afdeling.

Naarmate de nineties meer het einde naderden, begon ook hardcore in stijl geleidelijk te veranderen. De populariteit van midden jaren 90 nam af, en onder andere door verschillende incidenten op maatschappelijk niveau werd gabber steeds meer met een agressieve lifestyle geassocieerd.

New Wave

New Wave-muziek is een stroming die ontstond tijdens het post-punktijdperk van de vroege eighties. Het is een bijzonder breed subgenre dat niet in een paar woorden te vangen valt. New wave combineert elementen van rock ‘n’ roll, punk rock en meer top 40 popmuziek met funk en zelfs reggae. De invloed op pop rock muziek van New Wave bands heeft gedurende vele decennia overheerst.

Kenmerken van New Wave

New Wave-muziek omvat vele stijlen uit zowel de jaren 1970 en 1980. Er zijn een aantal kenmerken waardoor de stroming verenigd kan worden.

In tegenstelling tot de rockmuziek uit de seventies, put New Wave-muziek niet zwaar uit de blues traditie. Er zit een duidelijke punk energie in door de intense energie en teksten die zowel geschreeuwd als gezongen kunnen worden. Daarnaast maakten veel New Wave bands regelmatig gebruik van ritmische ideeën uit Jamaica, Cuba en West-Afrika.

Ook was er een groeiend gebruik van keyboards te horen. Elektronische keyboards werden steeds prominenter naarmate New Wave zich in het begin van de jaren 80 ontwikkelde. Sommige New Wave-groepen bleven echter altijd trouw aan hun gitaar. Tot slot was er voor New Wave veel ruimte in de mainstream pop hitlijsten, dit in duidelijk contrast tot de minder toegankelijke punkmuziek.

Old School Hip Hop

Op een warme dag midden in augustus in 1973 had een DJ, die de naam Kool Herc droeg, ergens in een kelder op een bijkeenkomst in The Bronx, het briljante idee om twee verschillende songs live aan elkaar te mixen. Et voila, de breakbeat was geboren, en mensen dansten er maar wat graag op..

Block parties

Niet veel later werden er zogenaamde ‘block parties’ gehouden, onder andere door diezelfde dj die zichzelf de uitvinder van de breakbeat mocht noemen. Deze block parties waren in feite openluchtfeestjes waar muziek werd gemaakt door middel van scratchen en breakbeats. Dit bleek zo lekker te dansen dat break-dancing het logische gevolg was. Nog later introduceerden MC’s zich, die op een melodieuze manier over deze beats heen begonnen te rappen.

Het mocht nog 6 jaren duren tot de eerste werkelijke Hip Hop plaat de opnamestudio uitgerold werd. Dit was Rapper’s Delight van de Sugarhill Gang – direct een grote hit. Het begin van de eighties werden nog vooral singels uitgebracht in dit kersverse nieuwe genre, maar vanaf halverwege de jaren 80 groeide hiphop met een stroom aan nieuwe albums uit tot een wereldwijde nieuwe muziekstroming.

Natuurvolkeren

Volgens de muziekgeschiedenis is de vroegste periode van muziek helemaal terug te leiden tot circa 500 na Christus. Muziek is al zo lang bij ons, en het is overal. Ook bij natuurvolkeren in de oudheid zijn al vergelijkingen te maken met eenvoudige instrumenten.

Bovennatuurlijk

Muziek werkte bij natuurvolkeren als magische uiting. Bovendien was muziek eigenlijk altijd direct verbonden met het lijf: er werd gedanst, geklapt, meegezonden en bewogen. Instrumenten, maar ook de klanken van de menselijke stem waren onder andere bedoeld voor het uitdrukken van het ‘bovennatuurlijke’.

In de muziek van de natuurvolkeren, voor zover we dat hebben kunnen achterhalen, zijn veel overeenkomsten te vinden met de ouderwetse kinderliedjes die soms zelfs hun oorsprong vinden in de 15e of 16e eeuw. Je ziet vaak een afwisseling van twee tonen – een secunde of een terts. Er vindt steeds een beweging plaats van stijgen en dalen, waarbij spanning wordt afgewisseld met ontspanning. Als tooncentrum is het de hogere toon die doorgaans het accent draagt. De omvang van drie tonen wordt door deze twee wat betreft interval niet overstegen. Dat is ook waar de overeenkomst met kinderliedjes vooral goed zichtbaar, of liever gezegd hoorbaar is.

Melodiek van natuurvolkeren

Veel natuurvolkeren maken gebruik van simpele, maar praktische principes om een melodie te maken. Door een motief van twee tonen te variëren en te herhalen en gebruik te maken van het additieve principe kan een melodie gecreëerd worden. Transponeer het motief en je zult zien dat er een melodie ontstaat die meer dan twee tonen heeft, waarbij één toon waarschijnlijk als tooncentrum op zal treden. Dit hoor je goed bij het ’trappenmelos’ van de Papoea’s en oorspronkelijke Amerikanen.

Zangers uit de middeleeuwen

Ook in de middeleeuwen waren ze al verzot op muziek. En zij die geboren werden met de gave van de gouden stem, mochten zich gelukkig prijzen om muziek tot hun beroep te maken. Zij hadden het vaak een stuk beter dan de gemiddelde burger.

Minstreel

De minstreel was een artiest in de middeleeuwen die in dienst was bij een broodheer. Naast het zingen van liederen maakte de minstreel ook muziek en was hij ook thuis in de poëzie en het vertellen van verhalen, die vaak actuele gebeurtenissen en personen betroffen. Soms waren er zelfs onderlinge ‘battles’ om wie de beste minstreel was.

Troubadour

De troubadour is een kunstenaar uit de middeleeuwen die vooral als muzikant en dichter optrad. Ze waren eigenlijk vooral actief op plekken waar Frans de voertaal was. In Germaanse streken werd ook wel gesproken over ‘minnezangers’ omdat er over de hoofse minne gezongen werd. Troubadours zijn verwant aan andere middeleeuwse kunstenaars – de minstreel en de jongleur.

Bard

Lyrische dichters en zangers uit Keltische streken werden barden genoemd. Je zou hen kunnen beschouwen als de verre voorouders van onze huidige ‘singer-songwriters’. Barden gaan zo ver terug dat ze zelfs al door Romeinse en Griekse geschiedschrijvers vermeld werden.